تاریخچه و خواص حریره بادام

طرز تهیه حریره بادام را در شیرینی تا بخوانید.

«حریره بادام» یا «فرنی بادام» نوعی غذای ساده و رقیق و یکی از غذاهای فوق‌العاده مقوی و سنتی ایران است. مردم در گذشته از انواع مختلف حریره بخصوص حریره‌ی بادام، به عنوان غذای کمکی برای کودکان و غذای درمانی برای بزرگسالان استفاده می‌کردند. خوشبختانه با گذشت زمان این غذای سنتی و مقوی، نه تنها از سبد غذایی ایرانیان حذف نشد بلکه امروزه اکثر افراد با پی بردن به ارزش آن سعی می‌کنند این غذا را در خانه تهیه کرده و نوش جان کنند. 

 حریره چیست؟

زمخشری مفسر، زبان‌شناس و ادیب هم دوره با ابوالفتح ملکشاه سلجوقی، غذای حریره را حلوایی رقیق و تهیه شده از آرد برنج، بادام و شکر می‌داند و نام دیگر آن را «آرد هاله» بیان می‌کند. هروی این غذا را شوربایی تهیه شده از آرد و روغن معرفی می‌کند و محمد پادشاه نیز در کتاب «فرهنگ آنندراج» (یکی از فرهنگ‌های زبان فارسی مربوط به قرن نوزدهم میلادی) حریره را غذایی پخته شده با روغن، آرد و شیر ذکر می‌کند. به طور کلی گذشتگان حریره را غذایی می‌دانستند که ساده و بدون گوشت بود و  از تره‌بار، سیب زمینی، حبوبات، آرد، برنج یا موادی مشابه اینها تهیه می‌شد.

 انواع حریره

از انواع حریره می‌توان به حریره‌ی آرد (تهیه شده از آرد برنج، شکر و شیر)، حریره‌ی نشاسته (تهیه شده از نشاسته، شکر و شیر) و حریر‌ه‌ی بادام (تهیه شده از بادام کوبیده، شکر و شیر) اشاره کرد. معروف‌ترین نوع حریره نیز، حریره بادام است که به حریره فالوده، فرنی یا حلوای آردی نیز معروف است.

حریره بادام از گذشته تا به امروز

دورترین نشانه‌ها از واژه و غذای حریره را می‌توان در فارسی میانه (زبانی که از اوایل دوران اشکانی در قسمت‌هایی از ایران بدان سخن گفته می‌شد و در زمان ساسانیان تا صدر اسلام نیز زبان رسمی ایرانیان بوده) مشاهده کرد که به صورت « kāmag» بیان شده است. در واقع حریره یکی از غذاهای متداول بر سر سفره‌ی ایرانیان بوده و در دوره آل بویه نیز عامه‌ی مردم از این غذا استفاده می‌کردند.

در دوران حکومت قوم مغول در ایران، پخت حریره‌ی ساده و ارزان رواج داشته و شاعرانی مانند مولوی، نظامی، نفیسی و ابوالمؤید بلخی نیز در دیوان اشعار خود به این موضوع اشاره کرده‌اند.

در کتب تاریخی از حریره به عنوان غذای بیماران نام برده شده است، مثلا، جرجانی طبیب دربار قطب الدین محمد در خوارزم، حریره نشاسته، برنج و آب پاچه‌ی بز را برای بیمارانی که پس از سرفه خون بالا می‌آورند تجویز می‌کرد و برای بیمارانی که اسهال داشتند هم حریره‌ی مغز بادام بریان شده را توصیه می‌کرد. پولاک که طبیب مخصوص ناصرالدین شاه بوده، به بیماران توصیه می‌کرده حریره برنج و بادام خرد شده بخورند تا بدنشان تقویت شود. همچنین ملک‌الاطباء (از پزشکان دوران محمد شاه قاجار و پزشک مخصوص ناصرالدین شاه) به بیمارانی که ناراحتی روده داشتند حریره‌ی آرد برنج برشته شده را پیشنهاد می‌کرد.

در متنی به جا مانده از عهد قاجار به نام «رساله‌ای در تاریخ بیمارستان (عهد قاجار)»، به خواص درمانی حریره اشاره شده و توصیه شده است این غذا را برای بیماران بستری در بیمارستان بپزند.

خواص حریره‌ بادام

حریره بادام با مواد مغذی بیشماری که دارد یکی از مقوی‌ترین و سالم‌ترین غذاهای موجود برای تمامی سنین است. حریره بادام در بزرگسالان باعث تقویت استخوان، تنظیم اشتها، محافظت از بدن در برابر بیماری‌های قلبی، درمان سرماخوردگی، رفع بیخوابی، جلوگیری از چین و چروک، بهبود عملکرد روده‌ها، درمان یبوست و تقویت مغز می‌شود. همچنین مصرف این غذای ساده و پرانرژی در خانم‌های باردار یا مادران شیرده، تاثیر قابل توجهی در سلامتی مادر و کودک دارد. همانطور که در ابتدا گفته شد حریره‌ی بادام فقط مختص بزرگسالان و بیماران نیست و از گذشته تابحال به عنوان غذای کمکی نوزادان نیز استفاده می‌شود. حریره‌ی بادام با داشتن بادام و شیر به طور همزمان، تاثیر بسیار مثبتی روی سلامت، رشد و تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد یا کودک دارد. سن مناسب نوزادان برای اضافه کردن حریره بادام به برنامه‌ی غذایی آن‌ها از شش ماهگی می‌باشد.